مقاله: آزمونهای استاندارد سیم لاکی؛ کشش، مقاومت الکتریکی و استقامت حرارتی
مقدمه
سیم لاکی بهعنوان بخش حیاتی موتورهای الکتریکی، ترانسفورماتورها و ژنراتورها باید در شرایط کاری مختلف، عملکردی مطمئن و پایدار داشته باشد. برای اطمینان از کیفیت این محصول، مجموعهای از آزمونها در استانداردهای بینالمللی از جمله IEC 60317 (ویژگیها) و IEC 60851 (روشهای آزمون) تعریف شدهاند.
در این مقاله به سه آزمون کلیدی یعنی کشش، مقاومت الکتریکی و استقامت حرارتی میپردازیم که پایه و اساس کنترل کیفیت سیم لاکی محسوب میشوند.
آزمون کشش (Tensile Test)
هدف
بررسی استحکام مکانیکی سیم و توانایی آن در تحمل نیروهای کششی هنگام سیمپیچی یا کارکرد تجهیز.
روش آزمون
- نمونه سیم در دستگاه کشش قرار میگیرد.
- نیروی کششی بهصورت تدریجی اعمال میشود تا سیم دچار پارگی شود.
- مقدار نیروی نهایی و درصد افزایش طول ثبت میگردد.
نتایج مطلوب
- مقاومت کششی متناسب با قطر و جنس سیم (مسی یا آلومینیومی).
- افزایش طول در محدوده استاندارد → نشاندهنده انعطافپذیری مناسب.
عیوب احتمالی
- پارگی زودرس → ناشی از ناخالصی در هادی یا ضعف فرآیند تولید.
- کاهش افزایش طول → نشانه شکنندگی لاک یا هادی.
آزمون مقاومت الکتریکی (Electrical Resistance Test)
هدف
اطمینان از رسانایی الکتریکی سیم و تطابق آن با مقادیر استاندارد.
روش آزمون
- مقاومت الکتریکی نمونه سیم با دستگاه اهممتر دقیق اندازهگیری میشود.
- دما باید کنترلشده باشد (معمولاً 20°C) چون مقاومت با دما تغییر میکند.
- نتایج با مقادیر مرجع استاندارد (بر اساس جنس و قطر سیم) مقایسه میشود.
نتایج مطلوب
- مقدار مقاومت پایین و نزدیک به مقدار تئوری.
- یکنواختی در طول سیم بدون تغییرات ناگهانی.
عیوب احتمالی
- مقاومت بالاتر از حد مجاز → نشاندهنده ناخالصی در مس یا آلومینیوم.
- تغییرات زیاد در طول سیم → ناشی از عدم یکنواختی قطر یا عیب در لاککاری.
آزمون استقامت حرارتی (Thermal Endurance Test)
هدف
بررسی پایداری لاک عایق در برابر دماهای بالا و اطمینان از عملکرد مناسب سیم در شرایط واقعی کار.
روش آزمون
- نمونه سیم در دماهای مختلف (مطابق کلاس حرارتی 130°C، 155°C، 180°C، 200°C و بالاتر) قرار میگیرد.
- پس از یک مدت مشخص، آزمونهایی مانند انعطافپذیری، چسبندگی و استقامت دیالکتریک دوباره انجام میشود.
- تغییرات خواص سیم نسبت به حالت اولیه بررسی میشود.
نتایج مطلوب
- حفظ خواص مکانیکی و الکتریکی در دماهای کاری تعریفشده.
- عدم ترک خوردگی یا جدا شدن لاک از سطح هادی.
عیوب احتمالی
- ترکخوردگی یا پوستهشدن لاک → مقاومت حرارتی پایین.
- کاهش شدید استقامت دیالکتریک → خطر خرابی در ولتاژهای کاری.
اهمیت این آزمونها در صنعت
- تضمین ایمنی و عمر مفید تجهیزات الکتریکی.
- کاهش ریسک خرابی و هزینههای تعمیر و نگهداری.
- امکان مقایسه محصولات مختلف بر اساس استانداردهای جهانی.
- افزایش اعتماد مشتری به تولیدکننده و تأمینکننده سیم لاکی.
جمعبندی
سه آزمون کشش، مقاومت الکتریکی و استقامت حرارتی از حیاتیترین تستهای کنترل کیفیت سیم لاکی هستند که بر اساس استانداردهای IEC 60317 و IEC 60851 انجام میشوند. نتایج این آزمونها شاخصی مطمئن برای تشخیص کیفیت سیم و قابلیت استفاده آن در موتور، ترانس یا ژنراتور محسوب میشوند.
در prowindingtech ما تمامی آزمونهای استاندارد سیم لاکی را با تجهیزات دقیق و روشهای معتبر انجام میدهیم تا بهترین کیفیت را تضمین کنیم.
